تاب آوری تهران متوسط است
گل سپید تاب آوری تهران متوسط است
عباس استاد تقی زاده با اشاره به تغییر رویكردهای مدیریت بحران به سمت تاب آوری اظهار نمود: قبلا در زمینه مدیریت بحران تمركز بر پاسخ بود یعنی منتظر بودیم اتفاقی بیفتد و بعد برای جمع كردن آن اقدام نماییم بعد از آن رویكرد آمادگی عنوان شد یعنی علاوه بر اینكه بتوانیم حادثه را مدیریت نماییم باید از قبل آمادگی پاسخ به حادثه را داشته باشیم.در ادامه انقلاب ایدئولوژیكی در مدیریت بحران در دنیا رخ داد و كاهش اثرات و خسارات ناشی از حوادث عنوان شد یعنی اینكه چه كار شود تا خسارت ها چه با اقدامات پیشگیری، آمادگی و چه با اقدامات پاسخ و بازتوانی كمتر باشد. این كارشناس مدیریت بحران در ادامه اظهار داشت: این رویكرد كاهش میزان ریسك، مدت ها مطرح بود و از سال 1990 و به خصوص از سال 2005 رویكرد دیگری عنوان شد كه مكمل بود و در این رویكرد صرفا كاهش ریسك و خسارت ها كافی نیست. یعنی بعنوان مثال وقتی شهری داریم كه درست یا نادرست توسعه پیدا كرده و در معرض زلزله و سیل است آیا می توان در این شرایط كاهش مخاطره داشته باشیم و علل تولید كننده خسارات را كم نماییم یا خیر؟ كه در نهایت در این زمینه نگاهی تحت عنوان تاب آوری عنوان شد. وی ادامه داد: در تاب آوری به جای اینكه بر كاهش خسارات توجه نماییم به این مسئله متمركز می شویم كه با وجود مخاطرات جامعه چطور می تواند به حیات خود ادامه دهد. برای واضح تر شدن این مفهوم به یك مثال اشاره می كنم. "وقتی در جاده هراز برف می آید می گویند ماشین ها حركت نكنند چون كه احتمال ریزش و خسارت وجود دارد اما در تاب آوری علی رغم وجود مشكلات تمهیداتی اندیشده می گردد تا مسیر باز بماند و اختلالی در فعالیت سیستم تولید نشود". این استاد دانشگاه در ادامه توضیح خود درباره تاب آوری اظهار داشت: نكته ای كه باید مد نظر قرار بگیرد این است كه اگر جامعه ای صدمه دید با چه هزینه ای، اثربخشی و در چه مدتی باید جامعه را به حالت اول برگرداند. اینجا بحث بهره روی خویش را پررنگ نشان داده است. تمام این ها در كنار هم مفهوم تاب آوری را تشكیل می دهند. در واقع تاب آوری یعنی توانایی یك سیستم، فرد و یا مجموعه ای كه با استفاده از پتانسیل داخلی خود و نه نگاه به پتانسیل بیرونی، با یك نگاه مثبت و با استفاده از فرصت هایی كه از میان تهدیدها به وجود می آید بتواند حركت نماید و خسارات را مدیریت كند و هر چه سریع تر و موثرتر به زندگی طبیعی بازگردد. استاد تقی زاده در مورد اینكه وضعیت تاب آوری شهر تهران چگونه است اظهار داشت: وقتی صحبت از تاب آوری در مجموعه پیچیده ای مانند یك شهر می نماییم به این معناست كه یك شهر بتواند برابر حوادث مقاومت كند و در زمان حوادث هم فعالیت خویش را ادامه دهد و سپس به صورت اثربخش و در زمان كوتاه و منطقی به حالت اول باز گردد؛ البته این مسائل به عوامل معتددی بستگی دارد و دراین جا صرفا فیزیك شهر و خوب بودن ساختمان ها و معابر نیست. چه بسا ممكن است كه معابر و ساختمان ها خوب باشند و صرف اینكه مردم آمادگی روانی نداشته باشند و آموزش كافی ندیده باشند نتوانیم جامعه را از این بحران بگذرانیم كه مثال شفاف در این زمینه زلزله ای است كه تهران را هم لرزاند و با وجود اینكه هیچ خسارتی هم نداشت؛ اما صرفا به علت احساس ترس و عدم آمادگی روانی دیدیم كه كل سیستم مختل شد. این استاد دانشگاه با اشاره به اینكه تاب آوری یك شهر به عوامل مختلفی بستگی دارد به این عوامل اشاره نمود و اظهار داشت: بحث های حاكمیتی و مدیریتی، ظرفیت های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، فرهنگی و طبیعی همچون این عوامل هستند. ضمن اینكه از بین تمام عوامل، 66 عامل مهم وجود دارد كه هر كدام از آنها قابل بحث هستند. 30 درصد عوامل مربوط به تاب آوری به عوامل حاكمیتی و مدیریت شهر باز می گردد به قول این استاد دانشگاه، مطالعات نشان داده است كه مهمترین مسئله در ارتقاء تاب آوری یك شهر این است كه شهر، نظام مدیریتی و حاكمیتی مناسب و مدعیان شایسته داشته باشد. اگر مدیران آگاهی داشته باشند بطور قطع در زمینه تامین و مصرف منابع و همینطور برنامه ریزی شهر موثر خواهند بود. درمجموع چیزی در حدود 30 درصد عوامل مربوط به تاب آوری به عوامل حاكمیتی و مدیریت شهر باز می گردد. وی با اشاره به اهمیت عوامل اجتماعی برای تاب آوری اظهار داشت: سرمایه اجتماعی و اعتمادی كه بین مردم و مسئولان در شهر وجود دارد و حس تعلق شهروندان به شهر و امنیت اجتماعی بسیار مهم است. آمادگی های روانی و اجتماعی، بحث های فرهنگی، سواد و میزان آمادگی مردم و نوع جهان بینی آنها و اینكه در حوزه پیشگیری چگونه فكر می كنند از مباحث تاثیر گذار است. مواردی دیگری مانند زیرساخت ها( آب و برق و پل ها) تاثیر گذار هستند؛ اما بر مبنای مطالعاتی كه در دنیا و كشور ما انجام شده از آنجایی كه تاب آوری نگاهی جامع است كه همه چیز را با هم می بیند اگر بخواهیم به عوامل مختلف وزن بدهیم برای تاب آور بودن، عوامل مدیریتی و فرهنگی و اجتماعی خیلی مهم هستند. استاد تقی زاده افزود: با شرایطی كه تهران دارد و با در نظر گرفتن سناریوهای معروفی كه وجود دارد سوال این است كه آیا دراین صورت واقعا فاجعه قرن رخ می دهد؟ و شهر "كن فیكون" می گردد یا علی رغم خسارت های زیاد می تواند سرپا بماند؟ و این یك سوال جدی است كه وجود دارد. قائم مقام سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با اشاره به نتایج پژوهش هایش اظهار داشت: در این زمینه كاری كه انجام دادیم این بود كه بر مبنای 66 آیتم وضعیت شهر تهران را سنجیدیم كه آیا واقعا تهران توان ایستادگی در سناریویی مانند زلزله 6.5-7 را دارد یا خیر؟ كه مطالعات مانشان داد، وضعیت متوسط است. وی ادامه داد: در سال های 85 و 95 به ترتیب تاب آوری تهران 46 و 57 درصد بود. بنابر این در طول این مدت تاب آوری تهران 11 درصد افزایش داشت. با تحلیل این عددها سوالی كه پیش می آید این است كه آیا نسبت به گذشته وضعیت ما بهتر شده است یا خیر؟ مدعی هستم كه بطور قطع وضعیت بهتر شده است. هم اكنون امكاناتی داریم كه شاید در سال 85 نداشتیم. بازسازی هایی كه انجام شده و تحقیقات و آزمایشاتی كه انجام گرفته است تاثیر گذار بوده و همینطور در سال 84 هیچ گونه از امكانات امروزی مثل سازمان مدیریت بحران و سوله های بحران وجود نداشت و تعداد پایگاه های آتش نشانی هم كمتر بود. بنابر این افزایش 11 درصدی تاب آوری ناشی از توسعه عوامل مختلف است. استاد تقی زاده در پاسخ به این سوال كه آیا با در نظر گرفتن این نتایج می توان اظهار داشت كه ما از نظر تاب آوری هم اكنون وضعیت خوبی داریم؟ اظهار داشت: من می گویم خیر؛ زیرا تاب آوری ما متوسط است. در واقع اینكه تصویر سیاهی از تهران پس از یك حادثه مثل زلزله مورد اشاره بدهیم و فكر نماییم كه كل شهر با خاك یكسان می گردد درست نیست و این شهر پتانسیل هایی دارد كه می تواند ادامه بدهد؛ اما با این حال میزان تاب آوری متوسط است و نمی توان گفت شرایط بسیار خوبی داریم. وی در پاسخ به این سوال كه آیا لزوم توجه به بحث تاب آوری در مدیریت شهر حس شده است؟ اظهار داشت: اگر توجه شده بود شاید بیشتر توسعه پیدا می كرد بحث ما این است كه مبحث مدیریت بحران توجه ویژه می خواهد و دلیلش هم این است كه مدیرانی كه به حوزه مدیریت بحران چه در زمینه پیشگیری و تاب آوری تمركز می كنند شهر را به سمت توسعه پایدار می برند. یعنی بحث تاب آوری یك قدم به توسعه پایدار نزدیك است. با یك تغییر ساختار می گردد به افزایش تاب آوری كمك كرد به قول قائم مقام سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، گاهی دم از توسعه پایدار می زنیم؛ ولی عملا توسعه پایدار اتفاق نمی افتد؛ اما مدیرانی كه بحث تاب آوری شهر را متوجه می شوند و جزو سیاست ها و اولویت هایشان قرار می گیرد بطور قطع به سمت توسعه پایدار حركت می كنند. آنچه بعنوان یك عضو هیات علمی دانشگاه انتظار دارم این است كه این مورد مورد توجه جدی مدیران قرار بگیرد و در حوزه مدیریت هم وقتی صحبت می نماییم پول نمی خواهد و تنها تغییر دیدگاه نیاز دارد. بعنوان مثال در چند سال قبل برای مدیریت بحران در شهر تهران ساختاری نداشتیم. سازمان مدیریت بحران شهر تهران بعنوان یك ظرفیت تشكیل شد و در حدود سال 94 برای مناطق هم ساختارهای مدیریتی شكل گرفتند طبیعتا اگر این ساختارها تقویت شوند و توسعه پیدا كنند بدون اینكه منابعی به شهرداری تهران اضافه شود و سرمایه گذاری مالی و تجهیزاتی خاصی انجام دهیم با یك تغییر ساختار می گردد به افزایش تاب آوری كمك كرد. لزوم انتخاب مدیران شهری آگاه و باتجربه در حوزه مدیریت بحران وی اضافه كرد: با عنایت به اینكه شهردار تهران هم تغییر كره یكی از آیتم های مهم برای انتخاب مدیران شهری بحث آگاهی و تجربه در حوزه مدیریت بحران است كه می تواند خیلی كمك نماید. استاد تقی زاده اظهار داشت: آخرین مدلهای مدیریت شهری به مدل توسعه پایدار و تاب آوری بر می گردد و ما تاجایی كه می توانیم باید تلاش نماییم در این زمینه تولید ادبیات نماییم و تعامل داشته باشیم و مدیران ما متوجه اهمیت این مورد شوند. این عضو هیات علمی دانشگاه بااشاره به زلزله كرمانشاه و اتفاقات مربوط به امداد رسانی و بازسازی شهرها دراین حادثه اظهار داشت: امروزه با پول و منابع و... كمتر می توان میزان خسارت ها را كاهش داد و مهمتر از آن استفاده از منابع داخلی و ظرفیت های داخلی است و برای اثبات این دلیل بعنوان مثال در همین زلزله كرمانشاه می توانست یك رویكرد وجود داشته باشد. اینكه كلیه نیروهای امدادی كه به منطقه می روند به سیستمی كه در آن منطقه وجود دارد بپیونند و كمك كنند تا این سیستم سریع تر خویش را بازیابی كند. این مسئله بعنوان خودسازماندهی در تاب آوری مطرح است ولی متاسفانه چیزی كه در آنجا مشاهده شد این بودكه سیستم داخلی كامل كنار گذاشته شد و باسیستمی كه از خارج آمده بود منطقه مدیریت شد. در حالیكه تاب آوری می گوید هرچه امدادو كمك است باید در اختیار سیستم موجود قرار بگیرد تا بتواند هر چه سریع تر خویش را ساماندهی كند و این تفاوت تاب آوری و سیستم از بیرون است. ۴۲۲۳۷
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب