پژوهشگران مطرح كردند
لزوم مطالعه در زمینه آلودگی خاك به آنتیموان در چند استان خاص
به گزارش گل سپید محققان در یك یادداشت تحقیقاتی با بررسی تاثیراتی كه ˮآنتیموانˮ بر محیط زیست می گذارد، می گویند مطالعه در زمینه آلودگی خاك به آنتیموان در استان هایی مانند زنجان، كردستان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان بسیار ضروریست چون كه این استان ها دارای معادن آنتیموان بوده كه آلودگی منابع آب و خاك در این استان ها را اجتناب ناپذیر می كند.
به گزارش گل سپید به نقل از ایسنا، فلزات سنگین اغلب در خاك ها یافت می شوند و در غلظت های بالا برای سلامتی انسان، گیاه و حیوان مضر هستند. آلودگی خاك توسط فلزات سنگین یك تهدید جدی برای كیفیت محیط زیست و سلامت انسان است.
آنتیموان شبه فلزی است كه در محیط زیست به صورت طبیعی یافت می شود. در خاك های غیرآلوده غلظت آن بین ۰.۳ تا ۸.۴ میلی گرم بر كیلوگرم است. محققان در یادداشتی تحقیقاتی با عنوان" آنتیموان و اثرات آن بر اجزای محیط زیست" این مورد را بررسی نموده اند.
در این یادداشت كه توسط نادر خادم مقدم ایگده لو، احمد گلچین و توحید روحی كلارلو از گروه علوم خاك دانشگاه زنجان نوشته شده، آمده است: « آنتیموان و تركیبات آن به صورت طبیعی در پوسته زمین وجود دارند و از راه عوامل طبیعی مانند گرد و غبار، باد، فوران آتشفشانی، طوفان های دریایی، آتش سوزی جنگل ها و منابع بیوژنیك در محیط زیست پخش می شوند.»
براساس آن چه در این مقاله آمده است: « منشا آلودگی آنتیموان را می توان به دو گروه اصلی طبقه بندی كرد. منشا زمین زاد كه علت آن وجود لایه ها و واحدهای زمین شناسی غنی از این شبه فلز است كه به علت ناپایداری كانی ها، می تواند سبب آلودگی آب های زیرزمینی، سطحی و رسوبات رودخانه ای و تجمع آن در طولانی مدت در خاك ها و بدن موجودات زنده شود.»
طبق مطالعات صورت گرفته، منشا آلودگی آنتیموان می تواند انسان زاد هم باشد. به این صورت كه در اثر فعالیتهای صنعتی و كشاورزی نظیر ورود پساب های صنعتی به منابع آب و خاك و استفاده بی رویه از كودهای شیمیایی و سموم كشاورزی مقدار آنتیموان در محیط افزایش یافته است. همینطور دوده های حاصل از اگزوز اتومبیل ها و موادی همچون PVC، مواد رنگی موجود در پلاستیك ها، قطعات تلویزیون و وسایل الكترونیكی موجود در محل های دفن زباله، آفت كش ها، باتری ها، سرامیك، شیشه و احتراق سوخت های فسیلی مثل زغال سنگ از منابع دیگر آلاینده محیط زیست به آنتیموان به شمار می آیند.»
محققان در این مطالعه می گویند: « حداكثر غلظت مجاز آنتیموان برای آب شرب شش و پنج میكرو گرم بر لیتر به ترتیب برای سازمان حفاظت محیط زیست آمریكا و اتحادیه اروپا تعیین شده است. یكی از طریق های ورود آنتیموان به بدن انسان استفاده از آب درون بطری های پلاستیكی از جنس پلی اتیلن ترفتالات است. غلظت آنتیموان در آب این بطری ها بین ۰.۰۹۵ تا ۰.۵۲۱ میگروگرم بر لیتر متغیر است، كه خیلی كمتر از حداكثر مجاز تعیین شده توسط سازمان حفاظت از محیط زیست امریكا است. اما با افزایش دمای محیط، آزاد شدن آنتیموان از این بطری ها افزایش می یابد.»
در این یادداشت تحقیقاتی به نتایج پژوهش آتشی و همكارانش و همینطور تحقیقات موسوی و همكارانش هم اشاره شده است. آنها با بررسی غلظت شبه فلز آنتیموان در آب چاه های نمونه گیری شده شهر زاهدان، غلظت نمونه ها را خیلی بالاتر از حد مجاز( استاندارد سازمان بهداشت جهانی) گزارش و بیان نمودند كه برای مصارف شرب مناسب نمی باشد. با عنایت به كانسارزایی سرب و دیگر فلزات در منطقه و به دلیل فعالیتهای آتش فشانی تفتان و بزمان می توان اظهار داشت كه غلظت بسیار زیاد این فلز (حدود هزار برابر حد مجاز) در آب های زیرزمینی منطقه در ارتباط كامل با وضعیت زمین شناسی منطقه است. كانسار به توده سنگ حاوی كانی های باارزش به مقداری كه استخراج آن مقرون به صرفه باشد می گویند.
در مطالعه ای كه صغری بهرامی و عزت الله رئیسی با مبحث مطالعه تأثیر محل دفن زباله شهرستان داراب بر آلودگی آب های زیرزمینی انجام داده اند، غلظت آنتیموان را بیش از اندازه مجاز استاندارد سازمان محیط زیست آمریكا و سازمان بهداشت جهانی اعلام و گزارش كردند كه منشا آلودگی این عنصر نمی تواند محل دفن زباله یا فعالیتهای انسانی در منطقه باشد، بلكه منشا آنتیموان به احتمال زیاد زمین زاد است و از سنگ آهك و شیل در منطقه مورد مطالعه سرچشمه گرفته است. همینطور به دلیل خشكسالی و اضافه برداشت آب، حجم ذخیره آب آبخوان به صورت قابل توجهی كاهش یافته و آنتیموان در حجم كمتری از آب آبخوان حل شده و در نتیجه غلظت این عنصر افزایش یافته است.
در این مقاله آمده است: « مطالعات بسیار كمی در ایران بر روی خاك های آلوده به آنتیموان انجام شده است. به غیر از چهار استان آذربایجان غربی، همدان، اصفهان و خراسان رضوی در سایر استان ها مطالعه ای در این حوزه انجام نشده است. مطالعه در زمینه آلودگی خاك به آنتیموان در استان هایی مانند زنجان، كردستان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان بسیار ضروریست چون كه این استان ها دارای معادن آنتیموان بوده كه آلودگی منابع آب و خاك در این استان ها را اجتناب ناپذیر می كند.»
تحقیقات نشان داده است در مقایسه با دیگر عناصر كمیاب، آنتیموان در خاك نسبتا متحرك بوده و ازاین رو احتمال ورود آن به زنجیره غذایی از راه گیاهان بیشتر است و البته شاخص های بسیاری همچون pH، حضور انواع كانی ها و غیره بر قابلیت دسترسی گیاه به آنتیموان موثر است.
پژوهشگران در بخش دیگری از این مقاله تأثیر آنتیموان بر جامعه میكروبی خاك، تأثیر آنتیموان بر جانوران خاك، تأثیر آنتیوان بر گیاهان و اثرات آنتیموان بر سلامتی انسان را بررسی كردند.
نویسندگان این مقاله در انتها بیان كردند: « همراه با صنعتی شدن كشورها و افزایش مصرف تركیبات حاوی آنتیموان، آلودگی به این عنصر در سال های اخیر روند افزایشی داشته است. در سراسر دنیا بیشتر آلودگی های ناشی از این عنصر را به منشا انسان زاد نسبت داده اند؛ اما منشا آلودگی آنتیموان در ایران بیشتر از نوع طبیعی بوده و تنها در بعضی مناطق مانند تكاب علت آلودگی فعالیتهای معدن كاوی انجام گرفته در منطقه است. نخستین و بزرگترین منشا طبیعی آلودگی منابع آب و خاك ایران به آنتیموان كمربند آتش فشانی ارومیه-دختر است كه از شمال غرب كشور تا جنوب شرق كشور كشیده شده است.»
این مقاله در نهمین شماره ی پنجاهمین دوره ی نشریه تحقیقات آب و خاك ایران دانشگاه تهران انتشار یافته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب